ลักษณะภูมิประเทศ  ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางระหว่าง  150 - 300  เมตร

ทางด้านใต้ มีเทือกเขาดงพญาเย็น( เขาใหญ่ )
ทางด้านตะวันตก มีเทือกเขาพนมดงรัก

บริเวณตอนล่างค่อนไปทางเหนือและตะวันออกเป็นที่ราบลุ่ม  ก่อให้เกิดต้นน้ำลำธารสำคัญหลายสาย  เช่น  ลำน้ำมูล
ลำพระเพลิง ลำตะคอง ลำเชิงไกร ลำปลายมาศ ลำแซะ ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญของจังหวัด  ก่อให้เกิดที่ราบลุ่ม
บางส่วนและพื้นที่มีลูกคลื่นลอนลึกโดยทั่วไป    ท้องถิ่นเรียกลักษณะภูมิประเทศเช่นนี้ว่า  " โคก"  โดยสามารถแบ่ง
ออก
เป็น 4 บริเวณ คือ

บริเวณเทือกเขา   และที่สูงทางตอนใต้ของจังหวัดมีความสูงจากระดับน้ำทะเลมากกว่า  250  เมตร อยู่ในบริเวณ
อำเภอปากช่อง อำเภอปักธงชัย อำเภอครบุรี และอำเภอเสิงสาง  มีเทือกเขาสันกำแพง  และพนมดงรัก เป็นแนวยาว
ตั้งแต่ส่วนต่อกับจังหวัดปราจีนบุรี นครนายก และสระบุรี   เทือกเขานี้เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำหลายสาย   ที่ไหลไป
ทางตะวันออกของภาค เช่น แม่น้ำมูล ลำแซะ ลำพระเพลิง ลำตะคลอง   และลำปลายมาศ  พื้นที่ระหว่างเทือกเขาส่วน
ใหญ่มีลักษณะเป็นลูกคลื่น ลอนลึกและลอนตื้น ตอนล่างของหุบเขามีความลาดชันค่อนข้างมากทำให้มีลักษณะการพัง
ทลายของหน้าดินในบริเวณนี้ค่อนข้างสูง

บริเวณที่สูงตอนกลางของจังหวัด  มีความสูงจากน้ำทะเล  ระหว่าง  200 - 300  เมตร อยู่ในเขตอำเภอด่านขุนทด
อำเภอสีคิ้ว ตอนล่างของอำเภอโนนไทย อำเภอขามทะเลสอ อำเภอเมืองและ อำเภอสูงเนิน ตอนบนของอำเภอปักธงชัย
และอำเภอครบุรี   อำเภอโชคชัย   อำเภอหนองบุนนาก   และอำเภอจักราช   และตอนบนของอำเภอเสิงสาง      ลักษณะ
ส่วนใหญ่เป็นลูกคลื่นตื้น  ยกเว้นบริเวณใกล้เชิงเขาที่มีลักษณะเป็นพื้นที่ลูกคลื่นลึก  พื้นที่บางส่วนเป็นที่ราบลุ่มริมฝั่งน้ำ
มีน้ำไหลผ่านหลายสาย ได้แก่ ลำแซะ ลำพระเพลิง ลำตะคอง และแม่น้ำมูล

พื้นที่ลูกคลื่นทางตอนเหนือของจังหวัด   มีความสูงจากระดับน้ำทะเล  ประมาณ  200  เมตร อยู่ในเขตอำเภอขาม
สะแกแสง ตอนบนของอำเภอโนนไทย อำเภอคง ทางทิศตะวันตกของอำเภอบัวใหญ่ อำเภอบ้านเหลื่อม อำเภอห้วย-
แถลง และอำเภอชุมพวง  มีลักษณะเป็นพื้นที่ลูกคลื่นลอนตื้นที่สูงสลับชั้นที่ทำนา  บางตอนเป็นพื้นที่ราบริมฝั่งแม่น้ำ
ลำเชียงไกร และ ลำปลายมาศ

บริเวณที่ราบลุ่มตอนเหนือของจังหวัด   มีความสูงจากระดับน้ำทะเล น้อยกว่า 200 เมตร  อยู่ในเขต อำเภอบัวใหญ่
อำเภอคง อำเภอโนนสูง อำเภอประทาย และอำเภอพิมาย มีลักษณะเป็นพื้นที่ลูกคลื่นลอนตื้น และมีที่ราบลุ่มบริเวณฝั่ง
ลำน้ำสะแทด

รูปร่าง รูปร่างจังหวัดนครรราชสีมามีรูปร่างคล้ายว่าวจุฬา  ไม่มีส่วนใดที่ยื่นยาวออกไปมาก  ในทางภูมิศาสตร์   การ
เมืองถือว่ามีลักษณะกะทัดรัด ทำให้การปกครองมีปัญหาน้อยกว่ารูปร่างยาว

ระยะทางวัดจากทางตะวันออกเฉียงเหนือ คือสุดเขตอำเภอชุมพวง ที่ตำบลบ้านกระเบื้อง ถึงตะวันตกเฉียงใต้   ปลาย
สุดอำเภอปากช่องที่ตำบลกลางดง ซึ่งเป็นด้านที่ยาวที่สุดของจังหวัด ยาวประมาณ 217 กิโลเมตร

กว้างที่สุด   วัดจากปลายสุดเขตบ้านลำสนธิ   อำเภอด่านขุนทด  ทางด้านตะวันตกเฉียงเหนือ  ถึงปลายสุด  เขตอำเภอ
เสิงสาง   กว้างประมาณ 177.5  กิโลเมตร

จากการที่จังหวัดนครราชสีมามีพื้นที่กว้างขวาง  ลักษณะภูมิประเทศก็แตกต่างกันประกอบกับมีการอพยพของราษฎร
ในจังหวัดใกล้เคียงเข้ามาทำมาหากินเป็นจำนวนมาก    จึงทำให้ประชาชนมีภาษาและขนบธรรมเนียมประเพณีที่แตก
ต่างกัน แบ่งได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ คือ

1. กลุ่มสังคมเก่า หรือกลุ่มคนไทยโคราช ภาษาที่ใช้คือ  ภาษาโคราช
2. กลุ่มสังคมใหม่ เป็นกลุ่มที่เข้าอยู่ใหม่  ภาษาที่ใช้ก็สุดแต่ว่ามาจากจังหวัดใด
3. กลุ่มคนไทยอีสาน  มีลักษณะสังคมไทยกึ่งลาว ภาษาที่ใช้ส่วนใหญ่จะเป็นภาษาลาว